چهل نکته در وصف فقیه مجاهد آیت الله فاضل لنکرانی

مسعود صفی یاری

در روایتی آمده است وقتی یک عالم ربانی از دنیا برود خسارتی جبران ناپذیر برای اسلام و مسلمین حادث می شود. تامل در ابعاد زندگی علمای بزرگ این حقیقت را کاملا روشن می‌نماید که لحظه لحظه زندگی آن بزرگان نعمت بی‌بدیلی است که خداوند متعال به بندگانش ارزانی داشته است.

 دریغ که همواره ارزش و منزلت واقعی انسان‌های کامل پس از هجرت ابدی آنان نمایان می‌گردد. اینک که در اربعین رحلت فقیه مجاهد حضرت آیت‌الله‌فاضل لنکرانی قرار داریم چهل نکته از زندگی نورانی ایشان را مرور می‌کنیم تا با ابعاد شخصیتی آن بزرگوار بیشتر آشنا شویم.

1ـ آیه الله ‌فاضل لنکرانی در سایه پدری مجتهد و مادری صالحه که منتسب به دخت گرامی‌نبی مکرم اسلام(ص) بود پرورش یافت.

2ـ استعداد و نبوغ وی به حدی بود که از همان سنین جوانی چهره ممتاز علمی‌ خود را به نمایش گذاشته و با قلم عالمانه خود به تقریر دروس فقهی مرحوم آیت ‌الله‌ بروجردی پرداخت. در دروس حضرت امام خمینی(ره) هم حضوری فعال داشت و از جمله شاگردان ممتاز مکتب فقهی واصولی امام بزرگوار به شمار می‌آمد.

3ـ تدریس بیش از پنجاه سال اصول و فقه و معارف اهل بیت و تربیت عالمان و مجتهدان بی‌شمار مرحوم آیت ‌الله فاضل را در زمره مدرسین عالی رتبه حوزه علمیه قم قرار داد.

4ـ رمز موفقیت معظم له در تدریس، تسلط کافی بر محتوای کتاب، بیان بسیار واضح و محکم و متین همراه با طمأنینه و آرامش بود.

5ـ تسلط و دقت در مباحث فلسفی و درک مقام علمی‌علامه طباطبایی(ره) در زمینه فلسفه و اسفار از دیگر ابعاد علمی‌آن مجتهد وارسته به حساب می‌آید.

6ـ از این مرجع بزرگوار تعداد زیادی کتاب چاپ شده که فقط 30 جلد آن مربوط به شرح تحریر الوسیله حضرت امام(ره) می‌باشد.

7ـ این مرجع فرهیخته دل بستگی به دنیا نداشت، خود ایشان فرمودند: من رغبتی برای ماندن در این دنیا ندارم مگر برای دو چیز، اول این ‌که، شرح تحریر الوسیله امام را به پایان برسانم و دیگر این‌ که اکنون که در این جایگاه مرجعیت قرار گرفته‌ام بتوانم چند روزی به این طلاب خدمت کنم و مشکلی از مشکلات طلاب را برطرف نمایم.

8 ـ از آرزوهای آن بزرگوار این بود که اطلاع رسانی دقیق و فراگیر در حوزه‌های علمیه توسعه یابد و فرهنگ مباحثه و گفت‌وگو به هر شکل ممکن احیاء شده و پر رنگ گردد.

9ـ توأمان ساختن جهاد بی‌وقفه علمی‌با جهاد مستمر سیاسی و پیشگامی‌در نهضت اسلامی‌ایران از ویژگی‌های برجسته آن فقیه برجسته بود.

10ـ همراهی و مصاحبت صمیمانه حضرت آیت ‌الله ‌فاضل لنکرانی(ره) با فرزند شهید حضرت امام، آقا مصطفی وی را تا حد یکی از اعضای بیت و فرزندان امام مطرح ساخته بود.

11ـ آن استوانه علم و فقاهت به دلیل برخورداری از بینش‌ عالی و شناخت دقیق جریانات سیاسی و سوابق گروهها و احزاب با تیزبینی، شجاعت، صراحت و استحکام خاص مواضع خود را اعلام می‌کرد. به خصوص در مقابله با خطوط انحرافی منافقین و جریان بنی‌صدر این نقش بسیار برجسته بود.

12ـ به تعبیر رهبر معظم انقلاب  ایشان در سالهای طولانی دوران خفقان در شمار برجستگانی از حوزه علمیه قم بوده که در میدانهای گوناگون مبارزات حضور داشته و رنج تبعید را به جان خریدند و پس از پیروزی انقلاب از جمله روحانیون نامداری بودند که نقش‌های مهمی‌ در همه موارد حساس ایفا نمودند.

13ـ مشی سیاسی آن فقید سعید حرکت در مسیر امام و آرمانهای ایشان بود، در واقع ارتباط ایشان با امام ارتباط مرید و مرادی بوده و همواره افتخار می‌کردند که در خط امام و انقلاب هستند.

14ـ به رغم این‌ که معظم له اکثر اوقات خود را در فعالیتهای علمی ‌صرف می‌کردند اما این اشتغالات هیچ وقت ایشان را از اوضاع جهان اسلام و حوادث داخل و خارج کشور غافل نمی‌نمود و هر گاه احساس وظیفه می‌کرد با پیام و سخن خویش موضع قوی و متین خویش را اعلام می‌فرمود.

15ـ دیدگاه همیشگی و محکم ایشان این بود که باید عملاحافظ انقلاب بود و سختیها و ناراحتیها را تحمل کرد.

16ـ از نگاه حضرت آیت ‌الله فاضل لنکرانی (ره) رهبری نظام اسلامی ‌واجب ‌الاطاعه بوده و بر این نگاه اصرار می‌کردند.

17ـ طبق نظر آن مرجع والامقام مشروعیت و لزوم تبعیت از قوانین حکومت راهی غیر از ولایت فقیه در زمان حاضر ندارد و در زمان غیبت حکومت و قوانین با تصدی فقیه جامع الشرایط مشروعیت پیدا می‌کند.

18ـ حمایت صریح و با صلابت از مبارزات مردم فلسطین و حزب الله لبنان جلوه دیگری از نگاه ناب سیاسی آن فقیه فرزانه به حساب می‌آید.

19ـ حمایت شجاعانه از حکم ارتداد سلمان رشدی توسط امام خمینی(ره) برگ زرین دیگری در مبارزات سیاسی و سندی بر حضور فعال ایشان در عرصه بین‌المللی می‌باشد.

20ـ آن فقیه مجاهد جهد و اجتهاد را توأما در وجود خود جمع کرده و در عین حال که از استوانه‌های سترگ علمی‌جهان تشیع بودند تا آخرین لحظه بر مبارزه و جهاد اصرار و تأکید می‌کردند.

21ـ فعالیتها و برنامه‌های فرهنگی، تبلیغی دفتر معظم ‌له به خصوص آموزش و اعزام مبلغین کارآمد و شایسته به نقاط ویژه نشانگر دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی معظم له است.

22ـ نام و امضاء آن بزرگوار زینت بخش اعلامیه مرجعیت حضرت امام خمینی(ره) بود که در کنار اسامی‌سایر علما و اکابر به چشم می‌خورد.

23ـ در سالهای خفقان که رژیم سفاک پهلوی با تبعید امام خمینی(ره) سعی داشت یاد و نام آن امام عزیز را به فراموشی بسپرد آیت‌ الله فاضل (ره) در دوران تبعید خود در یزد اقدام به شرح کتاب تحریر‌الوسیله حضرت امام نمود و قریب پنجاه سال از عمر خویش را برای تدوین این کتاب شریف صرف نمود.

24ـ ایشان هم  در طول نهضت و هم پس از پیروزی انقلاب یار و همراه حضرت امام خمینی(ره) بود و خود را مکلف به دفاع از مبانی فکری و عقیدتی امام می‌دید.

25ـ پس از رحلت امام(ره)، حضرت آیت‌ الله فاضل (ره) در کسوت مرجعیت شرح و بسط اندیشه‌های فقهی و اصولی امام را با ژرف نگری خاصی ادامه داده و با تمام توان از میراث ارزشمند سلف صالح دفاع و پاسداری می‌نمود.

26ـ حضور خالصانه ایشان در جبهه‌های نبرد و همگامی ‌با رزمندگان اسلام روحیه مدافعان از اسلام و ایران را افزایش داده و حقانیت دفاع مقدس را ثابت می‌نمود.

27ـ همراهی خالصانه با رهبر معظم انقلاب حضرت آیت ‌الله خامنه‌ای  و توصیه مداوم و اکید به تقویت رهبری در عرصه‌های مختلف بعد دیگری از زندگی آن بزرگمرد است.

28ـ حمایت کامل و قاطع از نظام جمهوری اسلامی‌ در عین نقد منصفانه و عالمانه و تذکرات دلسوزانه و مشفقانه به مسؤولان ویژگی بارز و برجسته آن عالم اندیشمند بود.

29ـ علاقه و ارادت خاص ایشان به اهل بیت (ع) خصوصا حضرت فاطمه زهرا(س) و سید الشهدا(ع) به نحوی بود که با یادآوری مصائب آن بزرگواران اشک از چشمان ایشان جاری می‌شد و عملا به پاسداشت مجالس و محافل اهل بیت می‌پرداخت.

30ـ مرکز فقهی ائمه اطهار یادگار ارزشمند آن مرجع عظیم الشأن است که به منظور صیانت و گسترش علوم اهل بیت(ع) بنا شده است.

31ـ مصادف شدن رحلت آن بزرگوار با ایام شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) نشانه‌ای از معنویت و قداست روحی ایشان و پذیرش خدمات بزرگ وی در پیشگاه اهل بیت عصمت و طهارت (ع) می‌باشد. در سالروز شهادت مظلومانه دخت گرامی‌اسلام(ص) روح بلند بزرگمردی که تمام عمر همچون شمعی در مصائب کوثر قرآن یاس نبی فاطمه زهرا(س) سوخت و با تلاش همه جانبه خود فاطمیه را عاشورائی ساخت، مهمان پیشگاه قدس سیده نساء عالمیان گردید.

32ـ انس با قرآن کریم و عشق وافر به مباحث قرآنی و تفسیری از دیگر ویژگی‌های حضرت آیت‌الله فاضل بود. هر چند به لحاظ اشتغالات فراوان فقهی و اصولی و علیرغم میل و علاقه شدید ایشان، نوشتن یک دوره کامل تفسیر قرآن برای آن عالم ربانی میسر نشد.

33ـ زندگی ساده و زی طلبگی ایشان زبانزد همه کسانی است که با معظم‌ له ارتباطی داشتند. حضرت آیت ‌آلله ‌فاضل علیرغم این ‌که از مراجع بزرگی بودند که در داخل و خارج کشور مقلدان بی‌شماری داشتند، اما همواره زندگی خود را با پایین‌ترین سطح زندگی طلبگی تنظیم می‌نمودند و مهمتر این‌ که هیچوقت این مسئله را ابزاری برای فخر فروشی و تظاهر قرار ندادند.

34ـ از خصوصیات بارز آن مرحوم این بود که در برابر برداشت‌های سلیقه‌ای و انحرافی از دین و فقه بسیار حساس بوده و در دفاع از حریم ولایت اهل بیت(ع) و شعائردین بسیار با صلابت و قوی عمل می‌کردند.

35ـ تشکیل کارگروه فقهی واصولی از ابتکارات ارزنده‌ای است که منشأ خدمات زیادی بوده و خواهد بود.

36ـ در کنار همه امتیازات، تواضع و فروتنی ایشان بخصوص نسبت به طلبه‌ها در حد بسیار بالایی بود. ایشان از هرگونه تکبر و تکلف و خودبزرگ‌بینی دور بودند.

37ـ مردمگرایی و روحیه گرهگشایی از مشکلات مردم در آن مرجع عزیز بسیار قوی بود. ایشان مصمم بودند اگر گرفتاری مراجعه کرد، دست خالی برنگردد.

38ـ از دیدگاه آیت ‌الله فاضل لنکرانی(ره) امام خمینی(ره) مصداق انسان کامل بوده و همه فضائل انسانی را داشتند.

39ـ امام خمینی(ره) علاقه زیادی به آقای فاضل داشتند. روزی به او فرمودند : آقای فاضل من به اندازه مصطفی شما را دوست می‌دارم. حضرت امام (ره) با ایمان به استعداد عمیق و ظرفیت بالای علمی ‌و اخلاقی حضرت آیت ‌الله فاضل (ره) توصیه فرمودند : بگذارید ایشان حوزه را اداره نمایند و افاضل حوزه از برکات وجودی آقای فاضل استفاده کنند.

40ـ رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیام خود فرمودند: با رحلت ایشان حوزه علمیه یکی از استوانه‌های علمی ‌و تحقیقی و یکی از اساتید برجسته خود و ملت ایران یکی از مراجع تقلید انقلابی و بیدار و پرتحرک خود را از دست داد.

منبع: سایت سازمان تبلیغات اسلامی قم